Dit artikel gaat over voorzetseluitdrukkingen, maar eerst wil ik het met je hebben over een kleine ergernis en een mail van een oplichter.
Ken je het spel hints? Zelf vind ik het verschrikkelijk. Je moet een woord uitbeelden zonder te praten, bijvoorbeeld: appel of wielrenner. En terwijl jij fietsbewegingen maakt, of doet alsof je een appel eet, moeten de andere spelers raden wat je bedoelt. Gênant.
Maar dit spelletje kun je op een subtielere manier ook met taal spelen. Laatst kreeg ik een bekende phishing-mail. Het nepbericht was zogenaamd verstuurd door de inspectie van het ministerie van VWS.
De oplichters die het tekstje schreven, mogen van mij als straf voor eeuwig hints spelen in de hel. Want ik moet ze iets nageven: ze slagen er fantastisch in om het taalgebruik van ministeries te imiteren. Ik zou er bijna in trappen. Neem deze passage uit de brief.
We hebben nog steeds geen antwoord van uw kant ontvangen met betrekking tot de klacht die wij hebben ingediend.
In de zin staan twee prachtige voorbeelden van zogenoemde voorzetseluitdrukkingen: ‘van uw kant’ en met ‘betrekking tot’.
Wat zijn voorzetseluitdrukkingen?
Voorzetseluitdrukkingen zijn – zoals de naam al zegt – formuleringen die bol staan van de voorzetsels, zoals ‘in’, ‘als’, ‘voor’, ‘vanuit’, ‘enzovoorts’.
Ze duiken veel op in ambtelijke, juridische en zakelijke teksten, want mensen gebruiken voorzetseluitdrukkingen onbewust als ze proberen je te imponeren. Met ingewikkelde taal steken ze hun borst vooruit: kijk eens hoe officieel dit klinkt. Wel luisteren, hoor.
In werkelijkheid worden je teksten er langdradig en onbegrijpelijk van. Je lezers verdwalen in een woud van voorzetsels. Met voorzetseluitdrukkingen maak je iets eenvoudigs onnodig ingewikkeld. Je kunt ‘van uw kant’ en met ‘met betrekking tot’ gemakkelijk vervangen door woorden als ‘van’ en ‘over’. Kijk maar.
We hebben nog steeds geen antwoord van uw kant ontvangen met betrekking tot de klacht die wij hebben ingediend.
Dat kan korter en begrijpelijker:
We hebben nog steeds geen antwoord van u ontvangen over de klacht die wij hebben ingediend.
(Even tussendoor: wil je meer concrete schrijftips? Schrijf je in voor de Schrijfvis-nieuwsbrief)
Carlo Boszhard en 11 voorbeelden
Grappig eigenlijk dat fraudeurs het ambtelijke taaltje met voorzetseluitdrukkingen overnemen in phishing-mails. Deze stijl staat blijkbaar symbool voor de werkwijze van ambtenaren.
Misschien opent het de ogen van de schrijvers op ministeries of juridische afdelingen. Het is alsof je wordt geïmiteerd door Carlo Boszhard bij de TV-kantine. Opeens hoor je zelf hoe vaak je een bepaald stopwoordje of taaltje gebruikt.
Maar er is nog een lange weg te gaan. Veel ambtelijke, juridische en zakelijke teksten storten nog steeds een stortvloed van voorzetseluitdrukkingen over de lezer uit. (Lees dit bericht uit de Staatscourant maar even)
Ben jij besmet met het voorzetselvirus? Kijk of je één van de 11 meest voorkomende voorzetseluitdrukkingen gebruikt. En bedenk hoe je deze uitdrukkingen voortaan kan vervangen door korte en krachtige formuleringen.
(Dit is natuurlijk maar één detail waarmee je een ambtelijke of zakelijke tekst aantrekkelijker maakt. In mijn cursus Pakkend schrijven leer je de belangrijkste schrijftechnieken om elke tekst pakkender te maken, lees meer onder het artikel.)
1. Als gevolg van
De plant ging dood als gevolg van de droogte.
Dat kan korter.
De plant ging dood door de droogte.
2 – Door middel van
Frenkie de Jong zet Messi door middel van een slimme pass vrij voor de keeper.
Houd het simpel, net als Frenkie.
Frenkie de Jong zette Messi met een slimme pass vrij voor de keeper.
3- Met het oog op
Met het oog op het weer hebben we de skippybalwedstrijd voor 60-plussers afgelast.
Nee, schrijf niet als een gepensioneerde ambtenaar.
Vanwege het weer hebben we de skippybalwedstrijd voor 60-plussers afgelast.
4 – Van de zijde van
De tekst op de toiletdeur is nog niet goedgekeurd van de zijde van het ministerie.
Hou het kort en krachtig:
De tekst op de toiletdeur is nog niet goedgekeurd door het ministerie.
5 – Ter gelegenheid van
Ter gelegenheid van ons dertigjarige huwelijk ontbijten we met pannenkoeken.
Het is een feestdag, geen voorzetseluitdrukking graag:
Vanwege ons dertigjarige huwelijk ontbijten we met pannenkoeken.
6 – Ten gunste van
Dit is een uitkering ten gunste van gepensioneerde boksers.
Een bokser zegt wat ‘ie bedoelt, dus niet zo omslachtig:
Dit is een uitkering voor gepensioneerde boksers.
7 – Uit het oogpunt van
Uit het oogpunt van de bijbel mag je niet liegen.
Schrijf niet zo uit de hoogte, even zonder voorzetseluitdrukking:
Volgens de bijbel mag je niet liegen.
8 – Ten behoeve van
Dit bankje is geplaatst ten behoeve van de ouderen in de buurt.
Ze begrijpen het ook wel met gewone taal:
Dit bankje is geplaatst voor de ouderen in de buurt.
9. Aan de hand van
Aan de hand van deze plattegrond kun je de geheime schat vinden.
Een echte Indiana Jones praat niet zo formeel:
Met deze plattegrond kun je de geheime schat vinden.
10. Op grond van
De zwerver werd in het restaurant geweigerd op grond van zijn kleding.
Vermoei die arme man niet met voorzetseluitdrukkingen
De zwerver werd in het restaurant geweigerd vanwege zijn kleding.
11. In het bijzonder
De papegaai in de dierentuin stond in het bijzonder bekend om één uitroep: ‘oprotten!’
Deze vogel houdt van simpele taal, dus doe niet zo uit de hoogte met je voorzetseluitdrukking:
De papegaai in de dierentuin stond vooral bekend om één uitroep: ‘oprotten!’
Was je je niet zo bewust van voorzetseluitdrukkingen? Dat is niet zo gek. Op school leerde je waarschijnlijk vooral om grammaticaal correct te schrijven. Maar heb je ook geleerd hoe je lezers bij de lurven pakt en een tekst aantrekkelijk maakt? Waarschijnlijk niet.
In mijn cursus pakkend schrijven raak je vertrouwd met de belangrijkste schrijftechnieken voor pakkende teksten die mensen wél willen lezen.
Lees alle algemene schrijftips, of in ieder geval deze 3:
– Deze 21 woorden kun je altijd schrappen
– Begrijpelijk schrijven – waarom voorkennis een vloek kan zijn
– Waarom goede schrijvers zuinig zijn met bijvoeglijke naamwoorden
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
