Wat is nu precies het verschil tussen een mythe en een legende, een sprookje en een fabel, of een broodjeaapverhaal en een sage?
Veel schrijvers baseren hun verhalen op de principes van oude volksverhalen. Dat is een verzamelnaam van sages, mythen, sprookjes, fabels, legendes en broodjeaapverhalen. Maar die termen worden vaak door elkaar heen gebruikt.
Wat is een mythe?
In een mythe spelen goden en halfgoden een belangrijke rol: ze bemoeien zich met de mensheid. Deze verhalen horen vaak bij een bepaalde cultuur, zoals de Griekse, Romeinse of Keltische mythologie. Een voorbeeld is de ontvoering van prinses Europa door oppergod Zeus, die zich verandert in een stier.
Voorbeeld van een mythe
De mythe van Europa, waarin Zeus zich vergrijpt aan prinses Europa.
Maar moderne mythes kunnen ook gaan over fantastische wezens. Vaak zijn ze gekoppeld aan bepaalde rituelen, of vormen ze de verklaring voor sociale of natuurlijke fenomenen. De verhaal over
de tandenfee die de melktanden van kinderen verzameld en een financiële compensatie geeft voor de pijn, is een goed voorbeeld.
Wat is een legende?
Een legende is een verhaal over een heilige of een heilig voorwerp uit een religieuze stroming zoals het christendom of het boeddhisme. Meestal gebeurt er een wonder in. Zo gaat de legende St. Joris en de draak over een man die een draak doodt met alleen een lans.
Voorbeeld van een legende
Sint Joris en de draak, waarin de draak het aflegt tegen een heilige.
Wat is een sage?
Een sage is een verhaal dat niet op schrift staat, maar al eeuwen wordt doorverteld. Het gaat over wonderlijke wezens die vaak bovennatuurlijke krachten hebben (spoken, heksen, monsters, geesten). Het verhaal is vaak gebonden aan een bepaalde plek, bijvoorbeeld een stad of een dorpje, en hoort niet bij een religieuze stroming.
Voorbeeld van een sage
De vliegende Hollander, een sage waarin een VOC-schip verandert in een spookschip.
Wat is een sprookje?
Een sprookje is een mondeling overgeleverd verhaal waarin een held of heldin op pad gaat om een probleem op te lossen. Daarbij krijgt de hoofdpersoon meestal tegenstand van magische wezens of bovennatuurlijke krachten. Het belangrijkste kenmerk van sprookjes is dat ze op een onbepaalde plaats in een onbepaalde tijd plaatsvinden. De verhalen beginnen vaak met de tekst: ‘er was eens…’
Voorbeeld van een sprookje: Hans en Grietje, het sprookje met het bekende kruimelspoor.
Lees ook deze 5 gruwelijke scenes die zijn geschrapt uit bekende sprookjes.
Wat is een fabel?
Fabels zijn vertellingen die veel weg hebben van sprookjes, maar waaruit een duidelijke levensles is te trekken. Vaak komen er dieren in voor met menselijke trekjes. Ook verklaren fabels soms natuurverschijnselen, zoals het ontstaan van de sterren of de zon. Lees meer voorbeelden van oude en moderne fabels.
Voorbeeld van een fabel: De haas en de schildpad, waarin een schildpad een hardloopwedstrijd wint van een haas.
Wat is een broodjeaapverhaal?
Een broodjeaapverhaal (ook wel kortweg ‘broodje aap’ genoemd) is een sage die zich afspeelt in de moderne tijd. Het zijn verzonnen verhalen die wordt doorverteld alsof ze waargebeurd zijn. Broodjes aap worden ook wel stadssagen genoemd, naar het Engelse urban legend. De naam ‘broodje aap’ komt uit een bundel met stadssages die 1978 werd samengesteld door schrijfster Ethel Portnoy. In één van de verhalen wordt beweerd dat je in een bepaald restaurant broodjes met apenvlees kunt kopen.
Voorbeeld van een broodjeaapverhaal: de smiley-bende, een verhaal over een bende die hun slachtoffers gruwelijk verminken.
Wat is een volksverhaal?
Een volksverhaal is een verhaal dat mondeling wordt doorverteld. Het is een verzamelnaam. Onder volksverhalen vallen sprookjes, sages, mythes, legendes én broodjes aap (alle bovenstaande voorbeelden zijn dus volksverhalen). Maar onder volksverhalen vallen ook bekende moppen en raadsels, zoals kwispels. En dan wil je natuurlijk weten:
Wat is een kwispel?
Een kwispel is een raadsel waarbij de verteller een vreemde situatie beschrijft. De toehoorders moeten vervolgens raden wat er aan de hand is. Dit is een bekend voorbeeld: een man loopt een café binnen en vraagt om een glas water. De barkeeper trekt een pistool en richt dat op de man, die hem vervolgens bedankt en het café verlaat.
Wat is er gebeurd?
De man had de hik. De barkeeper heeft hem er vanaf geholpen door hem te laten schrikken met het pistool.
Of lees in ieder geval:
Gerelateerd
its not good tobe good te zijn