Handvatten of handvaten? Deze 9 taalfouten zijn niet meer fout

Een cursist bij één van mijn schrijfcursussen stak haar hand op en schudde mistroostig haar hoofd. “Dit stelt me teleur.” Even was ik bang dat ze zou opstaan en weglopen. Maar ze bleef zitten en staarde me aan. “Ik zit hier toch bij een schrijfcursus? Dan mag ik aannemen dat jij de taalregels kent. Het meervoud van handvat is handvatten. Volgens mij hoorde ik jou daarnet handvaten zeggen.” 

Haar verontwaardiging was niet ongegrond. Vlak daarvoor had ik me inderdaad voorgesteld en de inhoud van de cursus aangekondigd met de volgende zin: “Ik wil jullie zoveel mogelijk handvaten geven om aantrekkelijker te schrijven.” I

Handvatten of handvaten

Zat ik fout? Het meervoud van handvat is inderdaad handvatten. Maar veel mensen denken bij het woord handvat aan een vat waar je iets in kunt stoppen, bijvoorbeeld bier. Het meervoud van vat is vaten. En daarom wordt het meervoud van handvat ook vaak gespeld als handvaten.

Die redenering klopt niet. In het woord handvat heeft –vat niet de betekenis van een vat waar je iets in kunt stoppen. Vat betekent hier greep. Het meervoud is daarom niet handvaten, maar handvatten. Tenminste, dat was altijd zo. Maar ik heb geluk. Handvatten wordt al zo lang fout gespeld dat je volgens de Van Dale nu ook handvaten mag schrijven. Allebei de meervoudsvormen worden nu als correct beschouwd.

En nee, het gebruik van handvaten is geen moderne ziekte. Want het meervoud van handvat werd in al in de 18e eeuw verkeerd gespeld, kijk maar deze edities van oude kranten. In 1867 schreef de Rotterdamse Courant al over vergulde handvaten.    

De cursist vergaf me uiteindelijk mijn ‘fout’. En door het voorval raakte ik geïnspireerd om dit artikel te schrijven met nog 9 taalfouten die niet meer fout zijn. Je kunt ze gebruiken de taalpuristen op je werk voor de gek te houden. Maak onderstaande taalfouten in je mails, webteksten en rapport. En sla daarna kritische lezers om de oren met een link naar het woordenboek: nee, ik zit niet fout 😉

(Overtreed taalregels vaker! Dat is ook de boodschap in deze Schrijfvis-podcast waarin taalkundige Wouter van Wingerden je aanmoedigt om taalregels aan je laars te lappen)

Handvatten of handvaten – en 9 andere fouten die niet meer fout zijn

Uitprinten 
Uitprinten was ooit een onjuiste samentrekking tussen printen en uitdraaien (een contaminatie). Maar het werkwoord is nu zo gangbaar dat het gewoon in het woordenboek te vinden is.  

Aflassen 
Het werkwoord is ‘afgelasten’. Eigenlijk zou mag je dus niet schrijven

De scheidsrechter last de wedstrijd af.
Maar alleen:
De scheidsrechter gelast de wedstrijd af

Voor lassen heb je namelijk een lasapparaat nodig. Maar dit gaat zo vaak fout dat het werkwoord ‘aflassen’ nu ook wordt goedgekeurd. De eerste zin is dus ook correct. Afgelasten krijgt wel nog steeds de voorkeur.  

Jij wil
Is het jij wil of jij wilt?

Vaak krijg ik verontwaardigde mailtjes als ik de volgende zin schrijf:

Je mag het schrijven zoals jij wil.

Veel lezers claimen dat ik hier jij wilt moet schrijven. Maar dat is niet nodig. Ook ‘jij wil’ is correct Nederlands. Welke vorm je gebruikt, is vooral een kwestie van smaak. ‘Jij wil’ klinkt wat informeler, en voor mij daardoor ook vlotter. Niet voor niets hanteerden schrijvers als Multatuli en Couperus deze spelling al.       

Meette 
Is het mat of meet?

Hij meette het kastje op.
Dat klinkt fout, want meten is een sterk werkwoord. Het is logischer om te schrijven: hij mat het kastje op. Toch is ‘meette’ volgens de Van Dale niet fout. 

Overnieuw
Ongetwijfeld ben je in je jeugd wel eens verbeterd: nee, het is geen overnieuw, maar opnieuw. Tijden veranderen. Overnieuw staat nu gewoon in het woordenboek als informele variant van opnieuw. 

Kado 
Als je bij het dictee op school het woord ‘kado’ gebruikt, zette de docent daar een rode streep doorheen met daarnaast de juiste spelling: cadeau. Maar inmiddels is de vernederlandste versie zo ingeburgerd dat je ‘kado’ gewoon op de website van je kadowinkel kunt gebruiken.  

Jij kan
Je kan het niet maken om dit zo op te schrijven.

Bij sommige mensen doet deze spelling pijn aan de ogen. Want het is toch ‘je kunt’? Ook dit is weer een kwestie van smaak. ‘Jij kan’ is meer spreektaal. Zelf vind ik het juist vlot lezen. Het is in ieder geval niet fout volgens Van Dale.  

Datums
Het meervoud van datum was ooit data en niet datums. Maar inmiddels is datums zo ingeburgerd geraakt dat het ook goed is. Sterker nog: datums krijgt vaak de voorkeur boven data. Dat heeft te maken met technologische ontwikkelingen. Data wordt steeds vaker gebruikt om digitale gegevens aan te duiden. Datums heeft altijd betrekking op de kalender. 

Zij ervaarde 
Wat is de verleden tijd van ervaren? De taalpurist zal zeggen: ervoer. Dat is namelijk de oudste vorm. Maar ‘ervaarde’ wordt tegenwoordig net zo vaak gebruikt. 

Zij ervaarde de nieuwe spelling als een vloek.

Sorry taalpuristen, dit is ook goed. Maar troost je. Bij deze 11 woorden liggen spelfouten wél op de loer. Luister hieronder de volledige podcast met taalkundige Wouter van Wingerden over taalregels die je aan je laars kunt lappen.

Zelf juich ik soepelere regels toe. Op school was foutloos schrijven het allerbelangrijkste. Technieken om aantrekkelijk te schrijven leerde je niet of nauwelijks. Daarom geef ik je in mijn cursus Pakkend schrijven ‘handvaten’ om elke tekst pakkender te maken

Volg de cursus Pakkend schrijven!

Lees ook:

– Is het googlen of googelen?
– Waarom schrijven we ’te allen tijde’
– Waarom iedereen soms dt-fouten maakt
– Zo spel je een voltooid deelwoord foutloos met het kofschip
– Bij deze 11 woorden liggen spelfouten op de loer

Meer lezen over taal en taalfouten? Voor dit artikel gebruikte ik onderstaande boeken. Lees vooral Maar zo heb ik het geleerd van Wouter van Wingerden als je dit onderwerp interessant vindt.

Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.

Boek schrijven?

Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.

Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?

Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!

Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussen

Luister de Schrijfvis-podcast

Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.

Luister de podcast