Een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen, maar een schrijver soms wel. Laatst kreeg ik een mailtje van een redacteur van een groot tijdschrift over twee spelfouten.
Weet je niet hoe je sieraden spelt? In je stuk staan twee identieke spelfouten: je schrijft twee keer ‘sierraden’, met een ‘r’ te veel dus.
Tot mijn schaamte moest ik bekennen dat ze gelijk had.
Veelgemaakte spelfouten
De taalfout intrigeerde me. Natuurlijk maak ik, zoals iedereen, wel vaker spelfouten (dit is waarom we bijvoorbeeld dt-fouten maken). Meestal gebeurt dat door slordigheid, of haast. Maar het woord sieraad zat daadwerkelijk verkeerd in mijn hoofd, met dubbel ‘r’. Had de redacteur er niets van gezegd, dan had ik in een volgend artikel dezelfde blunder begaan.
(ik ben trouwens niet de enige met deze gedachtenkronkel, gezien dit artikel op Onze Taal over de spelling van ‘sieraad’).
Het maakte me nieuwsgierig: zijn er nog meer woorden die ik verkeerd spel zonder dat ik het zelf besef? Ik besloot op internet een rondje te maken langs blogs en artikelen over veel gemaakte spelfouten. Tot mijn verbazing kwam ik nog een paar zwakke plekken in mijn taalvermogen tegen.
Net als Shakespeare
Deze blogpost over persberichten schrijven sluit ik bijvoorbeeld af met een subtiele spelfout in de laatste alinea. En nog vervelender: ik kwam ditzelfde woord, verkeerd gespeld, tegen in een artikel dat ik voor een bekend tijdschrift schreef. Onderaan dit artikel onthul ik om welk woord het gaat.
Volgens mij hebben alle schrijvers wel een paar blinde vlekken als het gaat om spelling. Zo stond Shakespeare bekend om de vele spelfouten in zijn verhalen. In één van zijn handgeschreven notities schreef hij het woord ‘alley’ (steegje) in één zin twee keer verkeerd: ‘’allie’ en ‘alleye’.
Maar voorkomen is natuurlijk beter dan voor gek staan, zoals Shakespeare en ik.Waarschijnlijk ga je zelf ook vaker in de fout dan je denkt. Hieronder heb ik daarom 11 veel gemaakte spelfouten op een rij gezet.
1 – Polshoogte nemen
Nee, je neemt geen ‘polshoogte’ als je gaat kijken hoe het ergens mee staat. De juiste spelling is poolshoogte nemen. Het gezegde komt namelijk uit de zeevaart en is gebaseerd op een methode waarbij zeelieden met behulp van de Poolster berekenden waar hun schip zich op zee bevond.
Deze uitdrukking schreef ik tot een week geleden standaard verkeerd. Eén troost: als je hier in de fout gaat ben je in goed gezelschap, dit gaat zelfs in de Volkskrant nog vaak mis (lees dit artikel maar eens).
2 – Sex
Je hebt in het Nederlands geen sex met iemand, maar seks. Toch verliest deze enige juiste spelwijze snel aan terrein. Veel mensen vinden het Engelse ‘sex’ mooier. Het tijdschrift Linda heeft zelfs besloten om altijd sex te schrijven in plaats van seks.
3 – Miniscuul
Het is iets kleins, dus dan ben je geneigd om met ‘mini’ te beginnen. Maar de juiste spelling is toch echt minuscuul.
4 – Minitieus
Hetzelfde verhaal als bij minuscuul. Dit is de verkeerde spelling. Iemand bereidt zich minutieus – oftewel tot in het kleinste detail – voor.
5 – Minutie
Steeds als ik dit woord gebruik om kogels, bommen en raketten aan te duiden, moet ik opzoeken hoe je het nu ook alweer precies spelt. Het is natuurlijk: munitie.
6 – Barbeque
Dit is de verkeerde schrijfwijze. Het is barbecue. Je bent snel geneigd dit woord verkeerd te spellen omdat de afkorting ‘BBQ’ vaak ook in Nederland wordt gebruikt.
7 – Eensgelijks
Toen ik dit woord intypte in de zoekfunctie van mijn mailbox, kreeg ik verschillende mailtjes te zien waarin mensen een nieuwjaarsgroet beantwoordden met ‘eensgelijks’. De juiste spelling is echter insgelijks.
8- Asterix
Het sterretje dat je in een tekst zet om aan te geven dat er een voetnoot bij hoort, heet een asterisk. Asterix is de hoofdpersoon uit Asterix en Obelix.
9 – Eensgezinswoning
Veel mensen schrijven dit woord met een tussen-s. Maar het is toch echt eengezinswoning. Waarschijnlijk raken we in de war door het woord ‘eensgezind’ dat je wel met een ‘s’ schrijft.
10- Ik besef me dat…
Het is een klassieke instinker, maar ik maak deze fout nog steeds als ik snel iets op papier zet. Beseffen is geen wederkerig werkwoord. Het is ‘ik besef dat…’, of ‘ik realiseer me dat…’
11 – Tenslotte
Dit is het woord dat ik fout spelde in het artikel over persberichten schrijven. Als je het gebruikt in de betekenis van echter, is tenslotte correct. Wanneer je ‘tot slot’ bedoelt, is de correcte spelling ten slotte.
Ga je zelf wel eens in de fout bij deze woorden, of heb je een aanvulling op deze lijst veel gemaakte spelfouten? Laat dan hieronder een reactie achter.
Wil je meer tips om aantrekkelijk te schrijven? Volg mijn drie uur durende cursus Zakelijk Schrijven in Den Haag.
Lees ook:
- Dit is de moeder aller schrijftips – en jij maakt je er te makkelijk van af
- Dit zijn de 22 beste boeken over schrijven
- Waarom iedereen dt-fouten maakt (en wat je kunt doen aan veel gemaakte spelfouten)
- Stappenplan boek schrijven – hoe ik debuteerde met een thriller en mijn tweede boek
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
Kostwinnaar. Kwam ik deze week al twee keer tegen.
‘Ik besef me dat…’ is geen spelfout.
Deze komen denk ik wel vaak voor ja! Asterix is toch wel de leukste. De spelfout die ik het meeste tegenkom is samenstellingen schrijven met spaties. Maar dat is natuurlijk niet bij 1 woord, maar een heleboel woorden :).
Bij nummertje 4 schrijf je: Iemand bereid zich… Oeps 😉
DezeR dagen doen heel veel mesnen fout 🙂 en shawl maar das wel heel ouderwets hahaha.
Ik zie in het nieuws vaak termen als ‘fietsster’ (ipv fietser) of ‘bestuurster’ (ipv bestuurder) en dat lijkt me nou zo overbodig.. Waarom is een vrouw op de fiets ineens een ‘fietsster’ in plaats van gewoon een fietser? Misschien heb jij het verlossende antwoord, ik ben erg benieuwd!
@Sannn Het kan wel eens handig zijn om gelijk duidelijk te maken of het een man of vrouw betreft. Die benamingen kunnen nog wel eens tot verwarring leiden. Is een tennisster een vrouwelijke tennisspeler of is het een heel goede tennisser oftewel een tennis-ster :).
Lees ook dit eens: https://www.volkskrant.nl/wetenschap/hoe-maak-je-taal-echt-sekseneutraal-~b16713b6/
Gedachtekronkel: gaat ook best vaak fout.
Ik leerde (tijdens een potje scrabble) dat het onstuimig is in plaats van ontstuimig. Ik moest het opzoeken in een woordenboek, want ik geloofde mijn medespelers niet. Tot de dag van vandaag ben ik het er ook niet mee eens dat er geen extra t in dit woord zit 😉 Ik hoor hem namelijk nog steeds!
Nou, ik zit meestal te vechten met bepaalde woorden zoals ‘rijden’. Ik rij in een auto, of ik rijd in een auto.. maar als hij in een auto rijdt, dan weet ik het wel 😉
Oudbollig, het is dus oubollig. Zie je veel fout geschreven.
Ik zie regelmatig tijdslijn in plaats van tijdlijn (ook tijdspad in plaats van tijdpad)
Vanbinnen en vanbuiten aan elkaar. Hel raar. Tot voor kort deed ik dat fout.
Grappig dat het poolshoogte nemen is, ik associeerde dat juist met “vinger aan de pols houden”. Zelf zie ik vaak “Wij zijn opzoek naar een nieuwe medewerker”, in plaats van “op zoek”. En vaak vergeten letters, zoals hier bij “die uur durende cursus”.
Meest door mij gemaakt fout is gebeurd, terwijl het gebeurt moet zijn.
Niet omdat ik niet weet wat er gebeurt, maar de tikfout pas zie als het gebeurd is.
Geestig!
Leuke reactie.
Alberto Stegeman heeft een programma gemaakt en daar “Springt hij op de bres”… een bres is een gat en daar spring je volgens mij in
Ik denk dat veel mensen ook de fout in kunnen gaan met het woord ‘sowieso’. Dan spellen ze dit bijv. als ‘zoiezo’.
Die ene struik… hoe heet ‘ie ook al weer? De Rodondendron? Nee! De Rhododendron? Nee! De Rodhodendron? Grrrrrr.. het is Rododendron!
Maar wel zonder hoofdletter, het is een zelfstandig naamwoord net zoals hond of kat.
Steeds vaker zie je een -d in de tegenwoordige tijd zoals hij bedoeld of bepaald. En inderdaad worden steeds meer worden die aan elkaar horen los geschreven zoals klanten service of web site. Het Engels kruipt steeds meer onze taal binnen, zo jammer. Wat is er mis met het echte Nederlands?
sperziebonen
Jullie maaien me het gras uit de mond.
Sorry, maar holle schapen dempen het best!
Indentiteitskaart om je te indentificeren, burgermeester
Ik kan me echt niet voorstellen dat er mensen zijn die oudbollig of polshoogte serieus opschrijven, of iets als ontroerend goed! Is het een gevolg van het feit dat op school onze vaderlandse taal niet meer naar behoren wordt onderwezen? Of dat onze juffen en meesters zelf niet meer over taalvaardigheid beschikken?
Aanrader: sluit je (tijdelijk) aan bij Beter Spellen en kies het hoogste niveau. Ik doe nu al een paar maanden dagelijks de korte test en maak bijna geen spelfouten meer.
Out of the box is iets anders dan outside the box. De laatste is goed als het gaat over creatief nadenken. De eerste gebruik je als je een kant en klaar product koopt en zo kunt inpluggen. Engelstaligen doen het goed. Nederlanders standaard fout.
‘Veel gemaakt’ is ook een veelgemaakte spelfout: ‘veelgemaakt’ moet aaneengeschreven worden.
Maakt iedereen ‘wel eens’ een spelfout? Ja, want ook ‘weleens’ wordt aaneengeschreven in de betekenis van ‘soms’ of ‘een keer’.
Het woord ‘Poolster’ (de echte ster) moet hier met hoofdletter gespeld worden; een ‘poolster’ is een ‘gids’ of ’toeverlaat’.
De afkorting is niet ‘bbq’ maar ‘BBQ’.
Dat waren nog eens vier spelfouten in dit artikel, met het Groene Boekje en Van Dale als scheidsrechter.
Overigens: in ‘als je gaat kijken hoe ergens mee staat’ moet ‘het’ worden ingevoegd, en het is niet ‘de fout in gaan’, maar ‘in de fout gaan’.
Bedankt Rien, je hebt er werk van gemaakt 🙂 Ik pas het aan.
ja wat dacht je van oudbollig, het juiste is oubollig, zonder de D
“Ik irriteer me.” Vervelend lijkt me dat. Hooguit irriteren anderen mij en niet zelden, maar de keren dat ik me aan mezelf erger zijn nagenoeg te verwaarlozen.
“Ik irriteer me aan die jongen.” Ook al zoiets.. Weer irriteer je jezelf. Waarom? Omdat je je ergert aan een irritante jongen.
Je raakt geïrriteerd. Door hem. Je hebt je rotgeïrriteerd aan hem? Mis! Op twee punten. Op de eerste plaats had je hard weg moeten lopen en op de tweede plaats is het taalkundig goed mis. Denk het desnoods, maar spaar ons en zeg het niet hardop.
Kortom, als je dit een irritant commentaar vindt, erger je er desnoods dood aan, maar irriteer jezelf niet.
Mij stoort die ergernis overigens niet, tenslotte komt de rekening terecht bij jouw hart en niet bij het mijne.