Stoeien met aanhalingstekens deed ik als journalist bijna elke dag. Als ik een artikel voor de Volkskrant schreef, kreeg ik de opdracht om quotes tussen dubbele aanhalingstekens zetten. Bij de tv-gids Totaal TV moest ik juist enkele aanhalingstekens gebruiken als ik iemand citeerde.
Verwarrend, want wat is nou de beste manier? Keiharde wetten voor het gebruik van aanhalingstekens zijn er niet. Maar in dit artikel zet ik de belangrijkste richtlijnen op een rij.
(Lees ook: wanneer gebruik je een komma? En wanneer zet je een puntkomma?)
1 – Gebruik bij voorkeur enkele aanhalingstekens
De meeste mensen gebruiken tegenwoordig enkele aanhalingstekens bij quotes. Dubbele aanhalingstekens hebben een wat ouderwets imago, maar zijn niet verboden. Je mag dus schrijven:
Sinterklaas zei: ‘ik ga mijn baard afscheren.’
of:
Sinterklaas zei: “ik ga mijn baard afscheren.”
2 – Bij een citaat in een citaat gebruik je dubbele aanhalingstekens
Je schrijft dus:
De leeuwentemmer zei: ‘Ik zweer dat mijn leeuw soms “goedemorgen” tegen me zegt.’
Maar als je een quote al met dubbele aanhalingstekens bent begonnen, zet je het citaat binnen het citaat juist tussen enkele aanhalingstekens. Kortom: er moet contrast zijn.
De leeuwentemmer zei: “Ik zweer dat mijn leeuw soms ‘goedemorgen’ tegen me zegt.”
3 – Het laatste aanhalingsteken (sluitingsteken) komt na een punt, maar voor een komma.
Je schrijft bijvoorbeeld:
De groenteboer zei: ‘de kiwi’s zijn uitverkocht.’
Maar als je de zin omdraait, en een komma gebruikt in plaats van een punt, zet je deze bij voorkeur buiten de aanhalingstekens.
‘De kiwi’s zijn uitverkocht’, zei de groenteboer.
4 – Als een citaat bestaat uit slechts één woord, komt ook de punt buiten de aanhalingstekens te staan.
Je schrijft bijvoorbeeld:
De groenteboer schreef met een viltstift op een kartonnen doos het woord ‘kiwi’s’.
Of:
Oma zei ‘bingo’.
5 – Achter een citaat in het midden van een zin zet je geen punt
Na de aanhalingstekens ga je dan gewoon verder met de rest van de zin. Je schrijft bijvoorbeeld:
Hij wees naar het bord met de tekst ‘verboden te roken’ en stak een sigaret op.
6 – Als er een uitroepteken of vraagteken in een citaat staat, gebruik je na de aanhalingstekens een komma.
Bijvoorbeeld:
‘Kun jij echt met je tong aan je elleboog likken?’, vroeg de tennisleraar.
Maar je mag het vraagteken ook helemaal weglaten, omdat het werkwoord vragen al duidelijk maakt dat het om een vraag gaat.
‘Kun jij echt met je tong aan je elleboog likken’, vroeg de tennisleraar.
7 – Je kunt aanhalingstekens ook gebruiken om nadruk op een woord te leggen.
Bijvoorbeeld omdat je er de aandacht op wil vestigen, of omdat het een ongebruikelijk of nieuw woord is.
Het woord ‘potpourri’ is afkomstig uit het Frans.
Of:
Als iemand stopt met flexibel vegetarisme en volledig vegetarisch gaat eten, kun je dat een ‘flexit’ noemen.
Sla me alsjeblieft niet om de oren met deze regels. Op Schrijfvis vind je talloze artikelen waarin ik deze wetten aan mijn laars lap. Bij deze beloof ik beterschap, maar ik weiger me te wentelen in ‘aanhalingstekenschaamte’.
Wil je meer weten over leestekens en spelling, schaf dan de Snelspelwijzer van Wim Daniëls aan. Dit boekje ligt altijd op mijn bureau.
Lees ook:
– Wanneer zet je een komma?
– Sommige leestekens zijn lastig: wanneer gebruik je de puntkomma?
– Hoe je met een gedachtestreepje een extra laag in je tekst aanbrengt
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
