Charlie Chaplin overleed deze week precies 44 jaar geleden op eerste kerstdag 1977. Ik dacht altijd dat de beroemde acteur, regisseur en schrijver alleen te zien was op zwart-wit-beelden zonder geluid – met zijn eeuwige bolhoed en snorretje.
Maar ik had het mis. In 1972 nam de toen 83-jarige Chaplin nog een prijs in ontvangst bij de Oscar-uitreikingen. En daar zijn beelden van – in kleur.
Het maakte me nieuwsgierig: hoe zou de grootste verhalenverteller uit de begintijd van de cinematografie kijken naar de manier waarop we nu verhalen delen in films, posts op social media, maar ook in teksten. Chaplin schreef en regisseerde de meeste van zijn films zelf. Hij was vooral bekend door het typetje dat hij zelf altijd speelde in zijn verhalen: The Tramp, een kleine zwerver met bolhoed, wandelstok en plaksnor (nee, die snor was niet echt).
Charlie Chaplin – zijn quotes over verhalen vertellen
In zijn films werd niet gesproken. Dat was technisch pas mogelijk na 1927, toen modernere opnametechnieken werden uitgevonden. Maar zelfs na die tijd bleef Chaplin stomme films maken. Hij vond dat zijn verhalen niet beter werden van meer gesproken tekst in de scenario’s. Toen Chaplin eens werd gevraagd waarom hij geen films maakte met pratende acteurs, zei hij:
‘Woorden zijn goedkoop. Het grootste woord dat je kunt gebruiken is olifant’
The Movie Greats, B. Norman – 1981
Klinkt wat cryptisch. Maar Chaplin wilde met die quote duidelijk maken dat beelden veel meer zeggen dan gesproken woorden.
Oftewel: je kunt een acteur laten zeggen dat hij zich wat verloren voelt. Maar als je hem als een armoedzaaier de straat laat vegen en een circusoptocht met een olifant langs hem laat lopen, is dat niet meer nodig. Kijkers zien dan in één oogopslag dat hij zich klein en verloren voelt.
Bovenstaande scene is te zien in de film City Lights (Chaplin is de regisseur en belangrijkste acteur). Terwijl The Tramp werkt als straatveger wordt hij bijna van het scherm geduwd door een langslopende olifant. Kijk City Lights hier (het gebeurt bij minuut 44)
Charlie Chaplin: schrijven is schrappen
Chaplin was bij het schrijven van filmscenario’s ook een groot voorstander van de regel ‘schrijven is schrappen’. Andere regisseurs maakten hun scenes in zijn ogen vaak onnodig ingewikkeld met veel acteurs en decorstukken. In een interview met het tijdschrift Life zei hij:
‘Sommigen bouwen een compleet treinstation na om een simpele scene te schieten waarin iemand vertrekt. Wat een geldverspilling. In mijn film A Woman of Paris stapt er ook een vrouw op de trein. Je ziet op haar gezicht alleen een schaduw van een trein, die zogenaamd het station binnen rijdt. Daar is alleen een stuk karton voor gebruikt. Mensen vonden dat prachtig, poëtisch zelfs.
Chaplin mag dan vooral filmscenario’s hebben geschreven. Het kan geen kwaad om zijn advies ook in je oren te knopen als je teksten schrijft. Als je artikelen volstopt met moeilijke woorden en ingewikkelde theorieën ben je namelijk ook een overbodig duur decor aan het bouwen. Je lezer ziet dan door de bomen het bos niet meer.
In mijn e-book cursus Pakkend schrijven help ik je dure woorden in jouw tekst te vervangen door beelden, zodat je tekst de universele kracht krijgt van een Charlie Chaplin-film – met of zonder olifant.
Bekijk de cursus Pakkend schrijvenDenk je dat jij geen overbodige woorden in je tekst gebruikt? Schaf dan mijn e-book Beter schrijven door schrappen aan – met 99 woorden om vaker te schrappen. Tot eerste kerstdag kost het minder dan een tientje.
Onderstaand boek over Charlie Chaplin is een aanrader. Het geef je inzicht in hoe onvoorstelbaar populair hij was. Kijk ook dit filmpje waarin hij bijna onder de voet wordt gelopen.
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
