De Nederlandse schrijver met de langste adem is J.J. Voskuil. Zijn zesdelige roman Het Bureau telt ruim anderhalf miljoen woorden, 1.590.000 woorden om precies te zijn. Maar hij is een uitzondering. Hoe veel woorden heeft een boek gemiddeld?
Toen ik een jaar of tien was, lag ik een halve nacht wakker door de gedachte aan een clown me het riool in wilde lokken met een ballon. Ik had net de thriller ‘Het’ van Stephen King gelezen.
Misschien heb ik er een trauma door opgelopen, want clowns vind ik nog steeds angstaanjagend. Maar ik ben ook blij dat ik kennismaakte met Stephen King.
Weinig mensen weten dat The King of Horror behalve tientallen thrillers ook een boek met schrijftips op zijn naam heeft staan: Over Leven en Schrijven.
Het is één van meest praktische schrijfboeken die ik ken, vooral door de nuchterheid van het advies. King maakt van schrijven niet iets zweverigs en ongrijpbaars, maar beschouwt het als een vakmanschap, net als timmeren.
Veel van Stephen King’s adviezen spoken nog regelmatig door mijn hoofd tijdens het schrijven:
‘Gezwollen taalgebruik is als een hond die je avondkleding aantrekt.’
‘De weg naar de hel is geplaveid met bijwoorden.’
Alle soorten schrijvers kunnen profiteren van de tips uit Over Leven en Schrijven: auteurs van boeken, maar ook tekstschrijvers, journalisten en iedereen die wel eens een opstel, verslag, rapport of nieuwsbrief schrijft. Hieronder lees je de tips die me het meest zijn bijgebleven.
Wetenschappers interviewen, het ging bij mij niet altijd van een leien dakje, ook al ben ik wetenschapsjournalist. Eén keer ben ik zelfs weggestuurd. Ik sprak met een scheikundige en vroeg hem wat gewone mensen aan zijn onderzoek zouden hebben, tot welke uitvindingen zou zijn studie kunnen leiden?
Het gesprek liep al wat stroef en hij werd boos. ‘Ik heb geen zin om over het nut van mijn onderzoek te praten. Het voelt alsof ik me dan moet verdedigen.’
Het was aan het begin van mijn carriere, waarschijnlijk stelde ik de vraag op de verkeerde toon en had ik al meer beginnersfouten gemaakt. Inmiddels heb ik waarschijnlijk zo’n tweehonderd wetenschappers geïnterviewd voor de Volkskrant, Quest, Nu.nl en KIJK. Ik heb er veel van geleerd. De volgende 12 dingen houd ik bij elk interview in gedachten.
‘Wat doe je?’, vroeg mijn moeder.
Ik was negen en staarde in de vlam van een kaars die op tafel stond. ‘Als ik dit lang oefen kan ik straks overal doorheen kijken.’
Ik was bezig in Het Wonderlijke Verhaal van Hendrik Meijer. In dat boek van Roald Dahl verdient een man een fortuin in het casino omdat hij zichzelf heeft geleerd om door kaarten heen te kijken.
Geen schrijver heeft me vaker op vreemde ideeën gebracht dan Roald Dahl. Zo maakte ik na het lezen van Joris en de Geheimzinnige Toverdrank met een vriendje een toverdrank (met afwasmiddel en chocolademelk) om aan zijn zusje te voeren. Gelukkig bedankte ze voor het aanbod.
Hoe bedacht Roald Dahl zijn bizarre verhalen waarmee hij miljoenen kinderen inspireerde? Hij geeft zelf antwoord in zijn boeken.
Mijn eerste ervaring met het pitchen van ideeën voor artikelen beleefde ik op de School voor Journalistiek. Ik vond mezelf heel wat en stuurde een paar voorstellen naar het populair wetenschappelijk tijdschrift KIJK.
De hoofdredacteur antwoordde met een kort mailtje. ‘We hebben niet zulke goede ervaringen met mensen van de School voor Journalistiek. We werken eigenlijk alleen met universitair opgeleide schrijvers. Daarnaast zijn alle ideeën die je voorstelt al eens uitgevoerd.’
Ik wilde het al opgeven. Maar aan het einde van het mailtje, stond een zin die me een klein beetje hoop gaf. ‘Je ideeën zijn weliswaar al uitgevoerd, maar ze zaten wel in de goede richting. Je kunt altijd wat nieuwe voorstellen pitchen.’
Die twee zinnetjes geven precies weer wat ik zo leuk vind aan mijn werk als journalist. Het maakt uiteindelijk niet zo veel uit wie je bent en wat voor opleiding je hebt gedaan. Of je nu verpleegkunde of Chinees hebt gestudeerd, wanneer je een origineel idee voor een artikel bedenkt, maak je altijd een kans.
In de afgelopen jaren heb ik veel ideeën verkocht aan redacties, maar ik ben ook regelmatig op mijn bek gegaan (toen ik een verhaal over het reuzenei op de foto probeerde te pitchen bijvoorbeeld). Hieronder lees je wat ik ervan heb geleerd.
Twaalf jaar lang stelde ik het schrijven van een roman uit. Van mijn achttiende tot mijn dertigste wachtte ik op een briljante ingeving voor een plot. Maar die kwam niet.
Ik zag mezelf al zitten in het bejaardentehuis als tachtigjarige, pratend over het boek dat ik nooit had geschreven.
Uiteindelijk besloot ik gewoon achter mijn computer te gaan zitten en aan de slag te gaan. Makkelijk ging dat niet. Het idee voor een plot ontstond stukje bij beetje, na lang peinzen, en drie keer van vooraf aan beginnen. Maar het boek kwam er.
Bij de artikelonderwerpen die ik als freelance journalist bedenk voor kranten en tijdschriften, heb ik ongeveer dezelfde ervaring. Ideeën komen nooit uit de lucht vallen, het is een kwestie van veel brainstormen en vaak ingevingen afschieten.
“Inspiration is for amateurs. The rest of us just show up and get to work. – Kunstenaar Chuck Thomas Close in The Book of Wisdom
Dat je vooral tot ideeën komt met hard werken is ergens geruststellend. Zelf ben ik namelijk deels afhankelijk van de artikelvoorstellen die ik bedenk. Ik verdien ongeveer de helft van mijn inkomen door te pitchen bij redacties.
Maar wat is nu de beste manier om tot een idee te komen? Hieronder probeer ik mijn eigen brainstorm-methode zo concreet mogelijk te beschrijven.
Ook als advies aan mezelf, want het gebeurt me regelmatig dat ik urenlang maal op een idee en geen stap verder kom. Ik kan dan alleen mezelf tot de orde roepen, want als freelancer brainstorm je nu eenmaal vaak alleen.
Wil je een boek schrijven? Meld je dan hier aan voor mijn nieuwsbrief voor schrijvers van boeken en korte verhalen.
Maak je teksten korter en krachtiger met mijn e-book Beter schrijven door schrappen – met 99 woorden om vaker te schrappen
Bekijk het e-book
