Skip to main content

Waarom je beter in het midden kunt beginnen bij het schrijven

By september 26th, 2022Schrijftips algemeen
over-mij-pagina

Ik barstte van het zelfvertrouwen toen ik vorig jaar voor het eerst een over-mij-pagina opstelde voor een nieuw blogje over sociale interactie. Met tien jaar ervaring als schrijvend journalist op zak, zou ik dat introductietekstje wel even uit mijn mouw schudden. Maar toen ik een vriend een dag later een eerste blik op het tekstje gunde, haakte hij na de eerste alinea al af.

‘Het onderwerp van het blog is leuk, maar je moet jezelf op een andere manier voorstellen’, zei hij. ‘Ik haak na twee zinnen al.’

Over-mij-pagina

Hij had gelijk: ik had een risicoloos en wat slaapverwekkend introductietekstje geschreven.

Mijn naam is Dennis Rijnvis. Ik ben wetenschapsjournalist voor De Volkskrant, Quest, Psychologie Magazine en Nu.nl. Op dit blog schrijf ik over de psychologie van praatjes maken en sociale interactie. Hoe maak je een goede eerste indruk tijdens een sollicitatiegesprek? Wat zeg je tegen die leuke man of vrouw in de kroeg? En waarom maken we na ons dertigste minder nieuwe vrienden?

Het probleem van deze over-mij-pagina is de traditionele opbouw. Ik begin bij het begin, heel traditioneel. Eerst vertel ik wie ik ben, wat ik in het dagelijks leven doe, daarna zet ik kort uiteen waar mijn blog over gaat.

Dat voelt heel natuurlijk, in het dagelijks leven doen we dit constant als we onszelf voorstellen. Maar het effect is niet bepaald meeslepend. Denk aan al die verjaardagsfeestjes waarbij je plichtmatig luistert naar onbekenden die vertellen waar ze vandaan komen, wat voor werk ze doen. Om dit voorspelbare patroon van verhalen vertellen te doorbreken, beginnen goede schrijvers hun verhalen vaak in het midden. Deze techniek wordt ook wel ‘in medias res’ genoemd, Latijns voor ‘in het midden van zaken’.

De schrijver sleurt zijn lezers meteen mee naar een spannende of veelzeggende scene in het boek of artikel. Pas daarna wordt verteld het hoe verhaal is begonnen en waar het heengaat. Op die manier houd je de lezer een lekkere kluif voor: lees door en je krijgt meer van dit soort spanning en actie.

Hieronder lees je drie bekende voorbeelden van ‘in medias res’ uit de literatuur, daarna vertel ik hoe je de techniek kan gebruiken om jezelf voor te stellen, bijvoorbeeld op de over-mij-pagina van je blog.

1. Odysseus – Homerus

Het oudste voorbeeld van ‘in medias res’ is de moeder aller verhalen: de Odyssee van Homerus. De hoofdpersoon Odysseus wordt in het eerste hoofdstuk gevangen gehouden op het eiland van de verleidelijke zeenimf Kalypso. Een fragment:

‘Hoezeer hij ook miste zijn thuis en zijn vrouw, de machtige Kalypso, stralende onder de godinnen, hield hem vast in een gewelfde grot, ernaar hunkerend dat hij haar man zou zijn.’

Pas na de eerste pagina’s wordt duidelijk dat er vele omzwervingen vooraf zijn gegaan aan dit avontuur, en dat de Odysseus eigenlijk een reisverhaal is.

2. Lord of the Flies

Een groepje schoolkinderen stort in deze beroemde Britse roman neer op een onbewoond eiland. Maar het verhaal begint niet met een vliegtuigcrash. In de eerste scene dolen twee jongens door een ondoordringbaar landschap. Het roept onmiddellijk spanning op: waar zijn ze? Wat is er gebeurd? Hieronder het begin.

De jongen met het blonde haar liet zich langs het laatste stukje rots omlaag zakken en zocht voorzichtig zijn weg in de richting van de lagune. Hij had zijn schooltrui uitgetrokken en die sleepte nu aan zijn hand over de grond, maar toch kleefde zijn grijze overhemd aan zijn lijf en zat zijn haar tegen zijn voorhoofd geplakt. Om hem heen zinderde de diepe, als een litteken in de jungle geslagen groef van de hitte. Terwijl hij moeizaam tussen lianen en de boomstronken door klauterde, schoot er een vogel, een plotselinge verschijning in rood en geel, met een heksenkreet omhoog, waarna de kreet werd beantwoord door een andere.
“Hé”, klonk het. “Wacht nou effe.”

3. Joe Speedboot – Tommy Wieringa

Deze roman draait om de veertienjarige Fransje Hermans die in een coma is beland. Hij is overreden door een dorsmachine toen hij in een maïsveld lag te slapen. Maar in het boek van Wieringa vertelt Fransje dit niet meteen, hij begint zijn verhaal in het midden.

Het is een warm voorjaar, in de klas bidden ze voor me omdat ik al meer dan tweehonderd dagen van de wereld ben. Ik heb doorligplekken over heel mijn lichaam en een condoomkatheter over mijn fluit. Dit is het stadium van de coma vigil, legt de dokter mijn ouders uit: ik heb weer een beperkte ontvankelijkheid voor mijn omgeving. Het is goed nieuws, zegt hij, dat ik weer reageer op pijn- en geluidsprikkels. Reageren op pijn is onmiskenbaar een teken van leven.

Vooral het laatste voorbeeld laat zien hoe krachtig het is om jezelf ‘in medias res’ te introduceren in een over-mij-pagina. Doordat de lezer nog geen context heeft, wekt een gebeurtenis uit het midden van je verhaal spanning en vragen op. Wie is dit? Wat is er met deze persoon gebeurd? Wat gaat hij? Het is precies het soort interesse dat je wilt aanwakkeren in een introductietekst.

Vragen

Als ‘in medias res’ wilt beginnen, bijvoorbeeld op de over-mij-pagina van je blog, stel je jezelf de volgende vragen:

  • Welke gebeurtenis in mijn leven heeft me gevormd in mijn werk, of op het onderwerp waarover ik wil bloggen?
  • Op welke moment wist ik zeker dat dit werk/deze hobby bij mij paste?
  • Van welke fout die ik maakte, heb ik het meeste geleerd?

Als je duikleraar bent, kun je de over-mij-pagina bijvoorbeeld openen met het moment waarop je je eerste duik maakte, of met die keer dat je als als kind een film keek over duiken en je je realiseerde dat je dat ook wilde.

Nog beter werkt een begin waar spanning in zit, of waar je in de fout ging. Misschien liep je eerste duik totaal in de soep omdat je vergat om je zuurstoffles om te doen, of schrok van een school vissen.

Juist met dit soort leermomenten laat je zien wie je bent en van waar je bent gekomen. Het zijn verhalen waarmee je lezers – nog geen experts– zich meer kunnen identificeren dan met louter succesverhalen.

Als je eenmaal hebt bepaald met welke scene je introductie begint, stel jezelf dan deze vragen voordat je gaat schrijven:

  • Wat gebeurde er precies op het moment dat ik wil beschrijven?
  • Waar stond ik? Wat zag ik, deed ik, voelde ik?
  • Hoe verhoudt deze gebeurtenis zich tot wat ik op mijn blog ga doen?

Mijn over-mij-pagina op mijn blog schreef ik uiteindelijk op de volgende manier.

Toen ik als zestienjarige voor het eerst uit ging met mijn vrienden, was ik het verlegen type. Met gezonde tegenzin dronk ik mijn eerste biertjes en keek ik toe hoe de anderen praatjes aanknoopten met vreemden ondanks de stampende housemuziek die uit de boxen schalde. Zelf wilde ik dat ook wel, maar ik dacht te veel na. Wat is het goede moment? Wat is de beste openingszin?
Mijn naam is Dennis Rijnvis. Inmiddels ben ik wetenschapsjournalist en schrijf ik veel over de psychologie van praatjes maken. Op dit blog deel ik wetenschappelijke inzichten op het gebied van sociale interactie: Hoe maak je een goede eerste indruk tijdens een sollicitatiegesprek? Wat zeg je tegen die leuke man of vrouw in de kroeg? En waarom maken we na ons dertigste minder nieuwe vrienden?

*Mijn blog over sociale interactie is er nooit gekomen, omdat ik uiteindelijk besloot dat ik wil bloggen over datgene wat ik het liefste doe: schrijven.

Lees ook:
In medias res uitgelegd: zo schrijf je een pakkend begin

Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.

Boek schrijven?

Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.

Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?

Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!

Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussen

Luister de Schrijfvis-podcast

Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.

Luister de podcast

Lees ook:

Dennis Rijnvis

Dennis Rijnvis, journalist voor onder meer De Volkskrant, Quest, Nu.nl en Psychologie Magazine. Maar ook schrijver van de thriller Savelsbos, uitgegeven door Cargo/De Bezige Bij. Op dit blog deel ik mijn inzichten en ervaringen op het gebied van schrijven.

One Comment

  • Hugo Durieux schreef:

    Beste Dennis,

    Ik lees al een tijd met veel plezier je stukken op je website. Ik ben zelf lange tijd journalist geweest, maar ik leer er nog steeds nieuwe dingen van; je helpt me om te proberen op mijn website vlotter te schrijven.
    Eén basic ding moet je zelf wel doen, denk ik: goed nalezen voor je een tekst op je site pleurt. Ook nu weer, al in de eerste zin: “voor een een nieuw blogje …”. Ik weet het, zelf je tekst nalezen is moeilijk, maar het gebeurt je vaker, dit soort slordigheden. Maar alsjeblief, ga door met deze tips; ik lees ze nog steeds met plezier, en ik denk er over na, en ik probeer ze (soms) toe te passen. Dank.

Leave a Reply