Wil je ooit een biografie schrijven? In deze post krijg je tips van de ongekroonde koning op dit gebied, Walter Isaacson. De Amerikaanse schrijver en journalist publiceerde deze maand een 622 pagina’s tellend epos over Leonardo Da Vinci dat door de Volkskrant de hemel in wordt geprezen. Eerder schreef hij goed ontvangen biografieën over Albert Einstein, Steve Jobs en Benjamin Franklin.
Isaacson verstaat de kunst om historische personages tot leven te wekken op papier. Na het lezen van zijn biografieën heb je het gevoel dat je de hoofdpersonages zelf hebt ontmoet. In zijn nieuwe boek Leonardo Da Vinci krijg je bijvoorbeeld het gevoel over de schouder van het genie uit de Renaissance mee te kijken, terwijl hij achter zijn bureau aantekeningen maakt.
Mijn favoriete pareltjes in Leonardo’s aantekenboeken zijn to-dolijstjes, die sprankelen van nieuwsgierigheid. Een daarvan, geschreven in de jaren 1490 in Milaan is een lijst van de dingen die hij die dag te weten wil komen. ‘Het opmeten van Milaan en haar buitenwijken’; ‘Teken Milaan’; ‘Vraag de meester van de rekenkunde hoe je een driehoek moet kwadrateren’; ‘Vraag Giannino de Kanonnier hoe de toren van Ferrara ommuurd is’; ‘Vraag Benedetto Protinari met welke middelen ze in Vlaanderen op het ijs lopen’; ‘Vraag een meester in waterbouw hoe je een sluis, kanaal en molen op Lombardische wijze repareert’; ‘Haal de metingen van de zon die me beloofd zijn door Maestro Giovanni Francese’.
Ook Isaacsons biografie over Steve Jobs is geweldig leesvoer. Ik ben nooit in één ruimte geweest met de voormalige Apple-baas. Maar tijdens het lezen van de onderstaande passages uit zijn levensverhaal kreeg ik wel dat gevoel. Het boek is doorspekt met passages waarin haarfijn wordt geschetst hoe dwingend de CEO kon zijn.
Toen Andy Hertzfeld bij het Mac Team kwam, werd hij door Bud Tripple, een andere softwareontwerper op de hoogte gesteld van de enorme hoeveelheid werk die hen nog te wachten stond. Jobs wilde het afgerond hebben in januari 1982, minder dan een jaar later. ‘Dat is geschift’, merkte Hertzfeld op. ‘Dat kan nooit.’
Tripple antwoordde dat Jobs feiten die op het tegendeel wezen, niet accepteerde. ‘De beste term om het te beschrijven is met een term uit Star Trek’, legde Tripple uit. ‘Steve heeft een reality distortion field. ‘In zijn aanwezigheid is de werkelijkheid te verdraaien. Hij kan bijna iedereen van alles overtuigen.’ (…)
Zijn compagnon Steve Wozniak legt verderop in het boek uit hoe dit werkt.
‘Zijn verdraaiing van de werkelijkheid begint als hij een onlogisch toekomstbeeld voor zich ziet, zoals zijn opmerking tegen mij dat ik het computerspelletje Break-Out in een paar dagen zou kunnen ontwerpen. Je beseft dat het niet waar kan zijn, maar op één of andere manier maakt hij dat het waar lijkt.”
En Hertzfeld geeft nog een voorbeeld.
‘Toen Jobs op een gegeven moment had bepaald dat het sodawater in de koelkast vervangen moest worden door biologische sinaasappelsap en wortelsap van Odwalla liet iemand van het team T-shirts maken met op de voorkant ‘Reality distortion field’ en op de achterkant ‘het zit hem in het sap!.’
Isaacson gaf in de afgelopen maanden talloze interviews vanwege de verschijning van zijn biografie over Leonardo da Vinci. Daarin onthult hij enkele interessante schrijftechnieken en andere handigheidjes die hij gebruikt bij het biografie schrijven. Ik verzamelde de 7 beste schrijftips van Isaacson – je leest ze hieronder.
1 – Vertel chronologisch
‘Deze regel leerde ik dertig jaar geleden van mijn redacteur bij mijn eerste uitgeverij: vertel dingen in de volgorde waarin ze zijn gebeurd. Kortom: houd je verhaal chronologisch. Dan kunnen gebeurtenissen zich langzaam opbouwen, en leren mensen je personages steeds beter kennen.’
Bron: podcast met Tim Feriss
2 – Word geen preker, maar vertel verhalen
Toen hij opgroeide in Louisiana had Walter Isaacson een schrijfmentor, de beroemde auteur Walker Percy. Van hem leerde hij een belangrijke les. “Hij vertelde me dat er twee soorten mensen uit Louisiana kwamen: prekers en verhalenvertellers. ‘Leer alsjebelieft om verhalen te vertellen’, zei hij. ‘De wereld heeft al te veel prekers.
Bron: lezing voor de National Endowment for Humanities
3 – Vertel een verhaal zoals je het aan tafel zou vertellen
“Als ik schrijf, doe ik net alsof ik iemand een anekdote vertel, of dat nu gaat over Leonardo Da Vinci of Steve Jobs. Ik maak er een verhaal van dat je ook aan tafel zou kunnen vertellen tijdens het eten. Zo vond Benjamin Franklin het belangrijk om goed over te komen. Hij wist dat het belangrijk was om bescheiden te zijn en hard te werken. Maar het probleem was dat hij daar niet echt het karakter voor had. Daarom deed hij in zijn drukkerij vaak alsof hij het druk had. Als de zaken slecht gingen, pakte hij een kruiwagen en gooide hij ‘m vol met boeken en papieren. Vervolgens reed hij die kruiwagen dan door de straat om te laten zien dat hij een een hard werkende drukker was.”
“Kijk, dat is verhalen vertellen. Je vertelt een anekdote die inzicht geeft in het personage dat je beschrijft. In de Bijbel wordt deze schrijftechniek al gebruikt.”
Bron: podcast met Tim Ferriss
4 – Leer goede verhalen vinden
Toen Isaacson nog journalist was, trainde hij zichzelf op een bijzondere manier om goede verhalen op te sporen. “Ik hield mezelf voor dat het mogelijk was om elke willekeurige stad in te rijden en daar binnen een dag genoeg nieuwe mensen te ontmoeten om een goed verhaal te vinden. Ik dwong mezelf ook om dat af en toe te oefenen. Als ik nu jonge journalisten zou moeten aannemen, zou dat mijn test zijn: ik zou een landkaart pakken, een willekeurige kleine stad uitkiezen en ze vragen om daarheen te gaan en me binnen 48 uur een goed verhaal te sturen.”
Bron: Google Books American Sketches
5 – Redigeer op papier
Ik werk zoals elke schrijver uit deze tijd op de computer, maar ik realiseer me altijd dat iets op papier anders leest dan vanaf een scherm. Ik gebruik dus een klein trucje dat nog stamt uit de tijd dat de computers minder betrouwbaar waren en ik altijd bang was dat die van mijn ’s nachts kapot zou gaan.
Elke avond print ik al mijn verhalen uit – sorry voor de bomen die daardoor verloren gaan. En de volgende ochtend lees ik mijn verhaal hardop voor vanaf papier, zodat ik zeker weet dat het goed klinkt en makkelijk leesbaar is. Op het scherm zie je sneller iets over het hoofd en kun je een tekst minder goed redigeren.
Bron: podcast met Tim Feriss
6 – Gebruik een notitieboekje
“De notitieboekjes van Leonardo da Vinci bestaan nog steeds, we hebben nog meer dan 7200 pagina’s. Ik durf te zeggen dat we onze tweets en posts op Facebook over 500 jaar waarschijnlijk niet meer kunnen terugvinden. Een kleine les uit mijn biografie over Da Vinci is dan ook dat papier de beste opslag en bron voor informatie is. Of je nu een zakenman bent, of een student, draag altijd een notitieblokje met je mee. Leg het in een lade als het vol is en je kleinkinderen zullen het ooit terugvinden.”
Bron: interview met 52 insights
7 – Train je nieuwsgierigheid
“Nieuwsgierigheid was volgens mij de belangrijkste eigenschap van Leonardo da Vinci. Hij had geen bovennatuurlijke hersenkracht zoals Isaac Newton of Einstein. Elke week schreef hij in zijn notitieboekje een lijst van dingen die hij wilde leren. En die leerde hij zichzelf vervolgens ook. Hij beschreef bijvoorbeeld hoe sluizen en stuwen werden gebouwd in Milaan, hoe mensen op ijs liepen in Vlaanderen, of waarom een vis sneller kan zwemmen dan een vogel door de lucht kan vliegen.”
“Het mooie hiervan is dat we onszelf allemaal kunnen leren om nieuwsgieriger te worden. We kunnen een paar keer per dag stoppen om goed naar iets te kijken en vragen te stellen over voor de hand liggende zaken. We kunnen ons afvragen waarom de lucht blauw is of hoe water in bergstroompjes terecht komt. Dat waren de dingen die Leonardo zich afvroeg, en met die nieuwsgierigheid werd hij de persoon op aarde die de patronen van de natuur het beste begreep van iedereen.”
Bron: interview met Wharton University
* De nieuwe biografie van Isaacson over Leonardo da Vinci is een absolute aanrader. Door de geweldige verhalen wil ik nu al een reis naar Florence boeken om zijn werk in het echt te bekijken, en ik ben nog niet eens op de helft – het boek telt 622 pagina’s en is geïllustreerd met talloze notities en tekeningen.
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
Lees ook schrijftips in deze stukken:
– De beste schrijftips van Stephen King
– Clichés – waarom je ze beter kunt vermijden
– Dit zijn de 22 beste boeken over schrijven
– Dit zijn de 12 leukste cadeaus voor schrijvers
